• Gdzie patrzą się ryby, jak tańczą szczury i jak pieniądze dają szczęście - #068
    Nov 12 2022

    Zdarza się, że tupiemy nóżką w rytm lubianej muzyki czy szczury też mają takie odruchy? Czy poziom Twojego szczęścia wyraźnie by wzrósł po otrzymaniu 10 000 dolarów? Zapraszam Was dziś także na opowieść o tym, gdzie patrzą ryby, gdy pływają do przodu oraz jak nowa terapia przywraca możliwość chodzenia osobom sparaliżowanym.

    A jeśli odcinek Ci się spodoba udostępnij go, proszę, dalej i subskrybuj podkast gdziekolwiek go słuchasz, możesz też prosto i szybko postawić mi dobrą kawę - buycoffee.to/naukowo - z góry dziękuję :)

    Jeśli uznasz, że warto regularnie wspierać ten projekt to zapraszam do serwisu Patronite.pl/naukowo, każda dobrowolna wpłata od słuchaczy pozwoli mi na utrzymanie, rozwój i doskonalenie tego podkastu, bardzo dziękuję za każde wsparcie!

    Zapraszam również na Facebooka, Twittera i Instagrama, każdy lajk i udostępnienie bardzo pomaga mi w docieraniu z naukowymi doniesieniami do nowych słuchaczy.

    Na stronie Naukowo.net znajdziesz więcej interesujących artykułów naukowych, zachęcam również do dyskusji na tematy naukowe, dzieleniu się wiedzą i nowościami z naukowego świata na naszym serwerze Discord.

    Źródła użyte przy tworzeniu odcinka:

    Yoshiki Ito, Tomoyo Isoguchi Shiramatsu, Naoki Ishida, Karin Oshima, Kaho Magami, Hirokazu Takahashi. "Spontaneous beat synchronization in rats: Neural dynamics and motor entrainment". https://doi.org/10.1126/sciadv.abo7019

    Emma Alexander, Lanya T. Cai, Sabrina Fuchs, Tim C. Hladnik, Yue Zhang, Venkatesh Subramanian, Nicholas C. Guilbeault, Chinnian Vijayakumar, Muthukumarasamy Arunachalam, Scott A. Juntti, Tod R. Thiele, Aristides B. Arrenberg, Emily A. Cooper. "Optic flow in the natural habitats of zebrafish supports spatial biases in visual self-motion estimation". https://doi.org/10.1016/j.cub.2022.10.009

    Ryan J. Dwyer, Elizabeth W. Dunn. "Wealth redistribution promotes happiness". https://doi.org/10.1073/pnas.2211123119

    Kathe, C., Skinnider, M.A., Hutson, T.H. et al. The neurons that restore walking after paralysis. Nature (2022). https://doi.org/10.1038/s41586-022-05385-7

    Show more Show less
    16 mins
  • Transfuzja sztucznej krwi, czarne i martwe Słońce, korporacje i prawa człowieka - #067
    Nov 8 2022

    Jak opracowuje się sztuczną krew i czy możliwość jej transfuzji oznacza schyłek krwiodawstwa? Czy największe firmy na świecie jasno deklarują swoje przywiązanie do praw człowieka? W środowym odcinku podkastu Naukowo opowiem również o tym jak rekiny stały się badaczami i jak wieki temu zaćmienie słońca postrzegali członkowie rdzennej ludności japońskiej wyspy Hokkaido.

    A jeśli odcinek Ci się spodoba udostępnij go, proszę, dalej i subskrybuj podkast gdziekolwiek go słuchasz, możesz też prosto i szybko postawić mi dobrą kawę - buycoffee.to/naukowo - z góry dziękuję :)

    Jeśli uznasz, że warto regularnie wspierać ten projekt to zapraszam do serwisu Patronite.pl/naukowo, każda dobrowolna wpłata od słuchaczy pozwoli mi na utrzymanie, rozwój i doskonalenie tego podkastu, bardzo dziękuję za każde wsparcie!

    Zapraszam również na Facebooka, Twittera i Instagrama, każdy lajk i udostępnienie bardzo pomaga mi w docieraniu z naukowymi doniesieniami do nowych słuchaczy.

    Na stronie Naukowo.net znajdziesz więcej interesujących artykułów naukowych, zachęcam również do dyskusji na tematy naukowe, dzieleniu się wiedzą i nowościami z naukowego świata na naszym serwerze Discord.

    Źródła użyte przy tworzeniu odcinka:

    Mapa punktów poboru krwi w których można oddać krew i jej składniki w 2022 roku - https://www.google.com/maps/d/u/0/viewer?mid=142nqMIgmK3tCarABCmdvq8MHGlNZZPMB&ll=52.25795882453618%2C19.54024316489649&z=7

    NHS, "First ever clinical trial of laboratory grown red blood cells being transfused into another person", https://www.nhsbt.nhs.uk/news/first-ever-clinical-trial-of-laboratory-grown-red-blood-cells-being-transfused-into-another-person/

    Hisashi Hayakawa, Mitsuru Sôma, Ryuma Daigo, Analyses of historical solar eclipse records in Hokkaido Island in the 18–19th centuries, Publications of the Astronomical Society of Japan, 2022;, psac064, https://doi.org/10.1093/pasj/psac064

    KerstinLopatta, Sebastian A.Tideman, CarolinScheil, Naser Makarem. "The current state of corporate human rights disclosure of the global top 500 business enterprises: Measurement and determinants". https://doi.org/10.1016/j.cpa.2022.102512

    Gallagher, A.J., Brownscombe, J.W., Alsudairy, N.A. et al. Tiger sharks support the characterization of the world’s largest seagrass ecosystem. Nat Commun 13, 6328 (2022). https://doi.org/10.1038/s41467-022-33926-1

    Show more Show less
    19 mins
  • Rodzice vs. bezdzietni, decyzje o pomaganiu i drgania mostów - #066
    Nov 5 2022

    Czy rodzice bardziej lubią innych rodziców, a do osób bezdzietnych mają negatywny stosunek? Co sprawia, że decydujemy się udzielić komuś pomocy w sytuacji zagrożenia i czy jest to tylko ludzka empatia? Czy istnieje szybki, prosty i tani sposób na lepszy monitoring stanu mostów, z których korzysta masa ludzi na całym świecie? Zapraszam serdecznie na 66. odcinek podkastu Naukowo!

    A jeśli odcinek Ci się spodoba udostępnij go, proszę, dalej i subskrybuj podkast gdziekolwiek go słuchasz, możesz też prosto i szybko postawić mi dobrą kawę - buycoffee.to/naukowo - z góry dziękuję :)

    Jeśli uznasz, że warto regularnie wspierać ten projekt to zapraszam do serwisu Patronite.pl/naukowo, każda dobrowolna wpłata od słuchaczy pozwoli mi na utrzymanie, rozwój i doskonalenie tego podkastu, bardzo dziękuję za każde wsparcie!

    Zapraszam również na Facebooka, Twittera i Instagrama, każdy lajk i udostępnienie bardzo pomaga mi w docieraniu z naukowymi doniesieniami do nowych słuchaczy.

    Na stronie Naukowo.net znajdziesz więcej interesujących artykułów naukowych, zachęcam również do dyskusji na tematy naukowe, dzieleniu się wiedzą i nowościami z naukowego świata na naszym serwerze Discord.

    Źródła użyte przy tworzeniu odcinka:

    Neal, Z.P., Neal, J.W. Prevalence, age of decision, and interpersonal warmth judgements of childfree adults. Sci Rep 12, 11907 (2022). https://doi.org/10.1038/s41598-022-15728-z

    Katastrofa mostu Tacoma - https://www.youtube.com/watch?v=XggxeuFDaDU

    Matarazzo, T.J., Kondor, D., Milardo, S. et al. Crowdsourcing bridge dynamic monitoring with smartphone vehicle trips. Commun Eng 1, 29 (2022). https://doi.org/10.1038/s44172-022-00025-4

    Joana B Vieira, Andreas Olsson. "Neural defensive circuits underlie helping under threat in humans", https://doi.org/10.7554/eLife.78162

    Show more Show less
    18 mins
  • Siła przekleństw, zakaz elektrycznych hulajnóg i (nie)nieme zwierzęta - #065
    Nov 2 2022

    Przekleństwa kojarzą się z negatywnymi emocjami, ale skąd się bierze w nas potrzeba przeklinania i jak nabywamy tę umiejętność? Klniemy czasem na porozrzucane w miastach elektryczne hulajnogi, co stało się w mieście, które ograniczyło ich używanie? W dzisiejszym odcinku opowiem także o zwierzętach, które dźwięki wydają, choć uważane były za nieme. Zapraszam serdecznie!

    A jeśli odcinek Ci się spodoba udostępnij go, proszę, dalej i subskrybuj podkast gdziekolwiek go słuchasz, możesz też prosto i szybko postawić mi dobrą kawę - buycoffee.to/naukowo - z góry dziękuję :)

    Jeśli uznasz, że warto regularnie wspierać ten projekt to zapraszam do serwisu Patronite.pl/naukowo, każda dobrowolna wpłata od słuchaczy pozwoli mi na utrzymanie, rozwój i doskonalenie tego podkastu, bardzo dziękuję za każde wsparcie!

    Zapraszam również na Facebooka, Twittera i Instagrama, każdy lajk i udostępnienie bardzo pomaga mi w docieraniu z naukowymi doniesieniami do nowych słuchaczy.

    Na stronie Naukowo.net znajdziesz więcej interesujących artykułów naukowych, zachęcam również do dyskusji na tematy naukowe, dzieleniu się wiedzą i nowościami z naukowego świata na naszym serwerze Discord.

    Źródła użyte przy tworzeniu odcinka:

    Jorgewich-Cohen, G., Townsend, S.W., Padovese, L.R. et al. Common evolutionary origin of acoustic communication in choanate vertebrates. Nat Commun 13, 6089 (2022). https://doi.org/10.1038/s41467-022-33741-8

    Asensio, O.I., Apablaza, C.Z., Lawson, M.C. et al. Impacts of micromobility on car displacement with evidence from a natural experiment and geofencing policy. Nat Energy (2022). https://doi.org/10.1038/s41560-022-01135-1

    Karyn Stapleton, Kristy Beers Fägersten, Richard Stephens, Catherine Loveday. "The power of swearing: What we know and what we don’t". https://doi.org/10.1016/j.lingua.2022.103406

    Show more Show less
    18 mins
  • Zabawy trzmieli, księżycowe cegły, komórki zombie i efekt motyla - #064
    Oct 28 2022

    Czy trzmiele potrafią się dobrze bawić, jak to robią i właściwie po co? Czym są "komórki zombie" wewnątrz naszych organizmów i czy mogą spełniać jakieś pożyteczne funkcje? W sobotnim wydaniu podkastu Naukowo zabiorę Was też w podróż na Księżyc, gdzie będziemy wypalać cegły oraz nieco bliżej - do ziemskiej atmosfery pełnej naelektryzowanych owadów.

    A jeśli odcinek Ci się spodoba udostępnij go, proszę, dalej i subskrybuj podkast gdziekolwiek go słuchasz, możesz też prosto i szybko postawić mi dobrą kawę - buycoffee.to/naukowo - z góry dziękuję :)

    Jeśli uznasz, że warto regularnie wspierać ten projekt to zapraszam do serwisu Patronite.pl/naukowo, każda dobrowolna wpłata od słuchaczy pozwoli mi na utrzymanie, rozwój i doskonalenie tego podkastu, bardzo dziękuję za każde wsparcie!

    Zapraszam również na Facebooka, Twittera i Instagrama, każdy lajk i udostępnienie bardzo pomaga mi w docieraniu z naukowymi doniesieniami do nowych słuchaczy.

    Na stronie Naukowo.net znajdziesz więcej interesujących artykułów naukowych, zachęcam również do dyskusji na tematy naukowe, dzieleniu się wiedzą i nowościami z naukowego świata na naszym serwerze Discord.

    Źródła użyte przy tworzeniu odcinka:

    Hiruni Samadi, Galpayage Donaa, Cwyn Solviab, Amelia Kowalewska, Kaarle Mäkelä, HaDi MaBouDi, Lars Chittkaa. "Do bumble bees play?". https://doi.org/10.1016/j.anbehav.2022.08.013

    Nabora Reyes de Mochel, Ka Neng Cheong, Monica Cassandras, Chaoqun Wang, Maria Krasilnikov, Peri Matatia, Ari Molofsky, Judith Campisi, Tien Peng. "Sentinel p16INK4a+ cells in the basement membrane form a reparative niche in the lung". https://doi.org/10.1101/2020.06.10.142893

    Peter Warren, Nandhini Raju, Hossein Ebrahimi, Milos Krsmanovic, Seetha Raghavan, Jayanta Kapat, Ranajay Ghosh. "Effect of sintering temperature on microstructure and mechanical properties of molded Martian and Lunar regolith". ttps://doi.org/10.1016/j.ceramint.2022.07.329

    Ellard R. Hunting, Liam J. O’Reilly, R. Giles Harrison, Konstantine Manser, Sam J. England, Beth H. Harris, Daniel Robert. "Observed electric charge of insect swarms and their contribution to atmospheric electricity". https://doi.org/10.1016/j.isci.2022.105241

    Show more Show less
    20 mins
  • Wulkaniczne puzony, eksterminacja krabów i bobrze chłodnice rzek - #063
    Oct 21 2022

    Czy dźwięki wulkanu mogą ostrzegać ludzi przed jego erupcją? Gdzie podziało się dziesięć miliardów krabów śnieżnych? W dzisiejszym odcinku opowiem również o rodzinnych neandertalczykach oraz o falach gorąca w rzekach i chłodzących je bobrach.

    A jeśli odcinek Wam się spodoba udostępnijcie go, proszę dalej i subskrybujcie podkast gdziekolwiek go słuchacie, możecie też prosto i szybko postawić mi dobrą kawę - buycoffee.to/naukowo

    Jeśli uznasz, że warto regularnie wspierać ten projekt to zapraszam do serwisu Patronite.pl/naukowo, każda dobrowolna wpłata od słuchaczy pozwoli mi na utrzymanie, rozwój i doskonalenie tego podkastu, bardzo dziękuję za każde wsparcie!

    Zapraszam również na Facebooka, Twittera i Instagrama, każdy lajk i udostępnienie bardzo pomaga mi w docieraniu z naukowymi doniesieniami do nowych słuchaczy.

    Na stronie Naukowo.net znajdziesz więcej interesujących artykułów naukowych, zachęcam również do dyskusji na tematy naukowe, dzieleniu się wiedzą i nowościami z naukowego świata na naszym serwerze Discord.

    Źródła użyte przy tworzeniu odcinka:

    Smithsonian Institution, National Museum of Natural History, Global Volcanism Program - https://volcano.si.edu/

    Sciotto, M., Watson, L.M., Cannata, A. et al. Infrasonic gliding reflects a rising magma column at Mount Etna (Italy). Sci Rep 12, 16954 (2022). https://doi.org/10.1038/s41598-022-20258-9

    Spencer J. Tassone, Alice F. Besterman, Cal D. Buelo, Dat T. Ha, Jonathan A. Walter, Michael L. Pace. "Increasing heatwave frequency in streams and rivers of the United States". https://doi.org/10.1002/lol2.10284

    Molly Olmstead, "Why Did 11 Billion Alaskan Snow Crabs Suddenly Disappear?", https://slate.com/technology/2022/10/alaskan-snow-crabs-dead.html

    Skov, L., Peyrégne, S., Popli, D. et al. Genetic insights into the social organization of Neanderthals. Nature 610, 519–525 (2022). https://doi.org/10.1038/s41586-022-05283-y

    Show more Show less
    21 mins
  • Rakotwórcze prostowanie włosów, faworyzowanie kobiet w szkołach i siedliska słoni - #062
    Oct 19 2022

    Czy uczennice w szkołach średnich są faworyzowane przez nauczycieli, uzyskując przychylniejsze oceny niż chłopcy? Jak zabieg prostowania włosów wpływa na występowanie raka macicy? Dziś opowiem także o tym jak epidemia dżumy mogła wpłynąć na współczesne choroby oraz o współistnieniu słoni i ludzi wokół terenów chronionych w Azji.

    Tradycyjnie ogromna prośba o udostępnienie tego odcinka, zalajkowanie i subskrybowanie podkastu, aby nie przegapić kolejnych audycji. Dziękuję Wam za to, że słuchacie odcinków, to dla mnie nieustający powód do satysfakcji i poszukiwania dla Was kolejnych naukowych nowości, zapraszam na dzisiejszy odcinek.

    Jeśli uznasz, że warto wspierać ten projekt to zapraszam do serwisu Patronite, każda dobrowolna wpłata od słuchaczy pozwoli mi na rozwój i doskonalenie tego podkastu, bardzo dziękuję za każde wsparcie!

    Zapraszam również na Facebooka, Twittera i Instagrama, każdy lajk i udostępnienie pomoże w szerszym dotarciu do słuchaczy, a to jest teraz moim głównym celem :)

    Na stronie Naukowo.net znajdziesz więcej interesujących artykułów naukowych, zachęcam również do dyskusji na tematy naukowe, dzieleniu się wiedzą i nowościami z naukowego świata na naszym serwerze Discord - https://discord.gg/mqsjM5THXr

    Źródła użyte przy tworzeniu odcinka:

    Ilaria Lievore, Moris Triventi. "Do teacher and classroom characteristics affect the way in which girls and boys are graded? A multilevel analysis of student–teacher matched data". https://doi.org/10.1080/01425692.2022.2122942

    Che-Jung Chang, Katie M O’Brien, Alexander P Keil, Symielle A Gaston, Chandra L Jackson, Dale P Sandler, Alexandra J White. "Use of Straighteners and Other Hair Products and Incident Uterine Cancer ". https://doi.org/10.1093/jnci/djac165

    de la Torre, J. A., Cheah, C., Lechner, A. M., Wong, E. P., Tuuga, A., Saaban, S., Goossens, B., & Campos-Arceiz, A. (2022). Sundaic elephants prefer habitats on the periphery of protected areas. Journal of Applied Ecology, 00, 1– 12. https://doi.org/10.1111/1365-2664.14286

    Czarna Śmierć, Wikipedia, https://pl.wikipedia.org/wiki/Czarna_%C5%9Bmier%C4%87

    Dżuma Justyniana, Wikipedia, https://pl.wikipedia.org/wiki/D%C5%BCuma_Justyniana

    Klunk, J., Vilgalys, T.P., Demeure, C.E. et al. Evolution of immune genes is associated with the Black Death. Nature (2022). https://doi.org/10.1038/s41586-022-05349-x

    Show more Show less
    22 mins
  • Dziecięce skupienie, ból w jelitach i turyści w parkach narodowych - #061
    Oct 15 2022

    "Skupcie się" - apeluje do dzieci niejeden nauczyciel, a może koncentracja nie jest dla nich najważniejsza? Koncentrujemy się na bólu wiedząc, że jest sygnałem alarmowym, ale czy spełnia on też inne role? W dzisiejszym odcinku usłyszycie też o tym jak nawigują owady podczas migracji przez morze oraz jak zwierzęta reagują na turystów odwiedzających parki narodowe.

    Tradycyjnie proszę Was o subskrybowanie i lajkowanie, dajcie tez znać swoim znajomym o istnieniu podkastu Naukowo, to dla mnie bardzo cenne w docieraniu do nowych słuchaczy. Zapraszam serdecznie na sobotni odcinek!

    Jeśli uznasz, że warto wspierać ten projekt to zapraszam do serwisu Patronite, każda dobrowolna wpłata od słuchaczy pozwoli mi na rozwój i doskonalenie tego podkastu, bardzo dziękuję za każde wsparcie!

    Zapraszam również na Facebooka, Twittera i Instagrama, każdy lajk i udostępnienie pomoże w szerszym dotarciu do słuchaczy, a to jest teraz moim głównym celem :)

    Na stronie Naukowo.net znajdziesz więcej interesujących artykułów naukowych, zachęcam również do dyskusji na tematy naukowe, dzieleniu się wiedzą i nowościami z naukowego świata na naszym serwerze Discord - https://discord.gg/mqsjM5THXr

    Źródła użyte przy tworzeniu odcinka:

    Nathaniel J.Blanco, Brandon M.Turner, Vladimir M.Sloutsky. "The benefits of immature cognitive control: How distributed attention guards against learning traps", https://doi.org/10.1016/j.jecp.2022.105548

    Mira L. T. Sytsma, Tania Lewis, Beth Gardner, Laura R. Prugh, "Low levels of outdoor recreation alter wildlife behaviour", https://doi.org/10.1002/pan3.10402

    Hawkes Will L., Weston Scarlett T., Cook Holly, Doyle Toby, Massy Richard, Guri Eva Jimenez, Wotton Jimenez Rex E. and Wotton Karl R. 2022Migratory hoverflies orientate north during spring migrationBiol. Lett.182022031820220318, http://doi.org/10.1098/rsbl.2022.0318

    Daping Yang, Amanda Jacobson, Kimberly A. Meerschaert, Joseph Joy Sifakis, Meng Wu, Xi Chen, Tiandi Yang, Youlian Zhou, Praju Vikas Anekal, Rachel A. Rucker, Deepika Sharma, Alexandra Sontheimer-Phelps, Glendon S. Wu, Liwen Deng, Michael D. Anderson, Samantha Choi, Dylan Neel, Nicole Lee, Dennis L. Kasper, Bana Jabri, Jun R. Huh, Malin Johansson, Jay R. Thiagarajah, Samantha J. , iesenfeld, Isaac M. Chiu. "Nociceptor neurons direct goblet cells via a CGRP-RAMP1 axis to drive mucus production and gut barrier protection", https://doi.org/10.1016/j.cell.2022.09.024

    Show more Show less
    17 mins