Episodios

  • Viajen hosi Dr. Isaac Goncalves - Istória hosi família ne'ebé forma nia objetivu moris
    Oct 15 2025
    Istoria ohon loron ita sei rona husi Dr. Isaac Goncalves, doutór timoroan-australianu iha area ematolójiku klíniku nee'ebe nia dalan ba nia profisaun iha mediku, hetan inspirasaun hosipaxiaun ne'ebe kondisiona hosi familia no depois orienta nia moris ho objetivu. Iha epizódiu bilingual ida-ne’e, Dr. Isaac, fahe ninia viajen no mos reflesauna iha lian Inglés, enkuantu ami hakerek nia narasaun iha lian Tetum ba maluk sira atu bele komprende liu tan.
    Más Menos
    19 m
  • Indigenous sport in Australia: Identity, culture and legacy - Desportu indíjena iha Austrália: Identidade, kultura no legadu
    Oct 7 2025
    Indigenous Australian athletes have long inspired the nation, uniting communities and shaping our identity. Olympian Kyle Vander-Kuyp and Matildas goalkeeper Lydia Williams are two such Indigenous athletes that have shaped our national identity. Their stories show the power of sport to foster inclusion, equality, and pride for future generations. - Atleta indíjena australianu sira inspira sira nia nasaun kleur ona, hodi halibur komunidade sira no forma sira-nia identidade. Olímpiku Kyle Vander-Kuyp no guarda-rede Matildas, Lydia Williams, maka hanesan atleta indíjena na'in-rua ne'ebé forma ona sira-nia identidade nasionál. Sira rua nia istória hatudu kbiit desportu nian ne'ebe haburas inkluzaun, igualdade, no orgullu ba jerasaun sira iha futuru.
    Más Menos
    9 m
  • Have you been told your visa will be cancelled? This is how misinformation enables visa abuse - Ita-boot hetan ameasa husi ema ruma atu kansela ita nia vistu? Ne'e informasaun la loos no la permiti
    Sep 26 2025
    The migration system is complex and confusing. Experts say a lack of accessible support and credible information is leading to visa abuse. - Ita hotu hatene katak sistema imigrasaun ne'e kompleksu no konfuzaun. Peritu sira hatete katak falta apoiu asesivel no informasaun kredível bele amosu abuzu vistu nian.
    Más Menos
    10 m
  • Understand Aboriginal land rights in Australia - Komprende direitu rai Aboríjene nian iha Austrália
    Sep 9 2025
    You may hear the protest chant, “what do we want? Land rights!” —but what does it really mean? Land is at the heart of Aboriginal and Torres Strait Islander identity, culture, and wellbeing. Known as “Country,” it includes land, waterways, skies, and all living things. In this episode of Australia Explained, we explore Indigenous land rights—what they involve, which land is covered, who can make claims, and the impact on First Nations communities. - Ita-boot karik rona ona kona-ba protestu hakilar "ita hakarak saida? Direitu ba rai!" —maibé saida maka signifika husi ne'e loloos? Rai maka sentru ba identidade, kultura no moris-di'ak ba ema Aboríjene no Ilha Torres Estraitu sira. No ida ne'e koñesidu ho lia fuan "Nasaun" ne'ebe inklui rai, bee-dalan, lalehan, no buat moris hotu-hotu. Iha epizódiu Australia Explained ida ne'e, ami sei esplora direitu sira ba ema Indíjena sira nian—saida maka envolve, sé maka bele halo reklamasaun, no impaktu ba komunidade Nasaun dahuluk sira nian.
    Más Menos
    8 m
  • Australia’s Indigenous education gap and the way forward - Lakuna edukasaun ba ema indíjena Austrália no dalan ba oin
    Aug 21 2025
    Education is a pathway to opportunity, but for too long, Indigenous students in Australia have faced barriers to success. While challenges remain, positive change is happening. In this episode we’ll hear from Indigenous education experts and students about what’s working, why cultural education matters and how Indigenous and Western knowledge can come together to benefit all students. - Edukasaun hanesan dalan ida ba oportunidade, maibé ba tempu naruk, estudante indíjena sira iha Austrália hasoru barreira ba susesu. Enkuantu dezafiu sira sei iha, mudansa pozitivu akontese daudaun. Iha epizódiu ida-ne'e ita sei rona hosi peritu edukasaun indíjena nian no estudante sira kona-ba saida maka funsiona, tansá maka edukasaun kulturál importante no oinsá koñesimentu indíjena no husi rai liur/osidental bele lao hamutuk hodi fó benefísiu ba estudante sira hotu-hotu.
    Más Menos
    9 m
  • Knananuk no istoria husi Uma: Selebra tinan 50 kultura Timor-Leste iha Australia.
    Aug 16 2025
    Iha fulan Augustu 2025, eventu kulturál boot rua halao iha Melbourne, Australia hodi selebra patrimóniu Timor nian. "Hamoris Lian Timor" tour ne’ebé lansa iha 1 Agostu, hanesan eventu tour nasionál ida ne’ebé hatudu Timor-oan sira nia tradisaun moris nian liu husi musika, dansa no istoria. "The Boite Schools Chorus" halao konsertu hamutuk ho estudante Australianu atus ba atus hodi hananu knanauk "Mai Fali Eh" no musika seluk hamutuk ho artitsa Timor-oan IzuPi no Trio Mistik. Eventu rua ne'e halao hanesan parte ida husi selebra komunidade timor-oan sira nia kultura durante tinan 50 nia laran hela iha Australia.
    Más Menos
    13 m
  • Uma Publikasaun TIO: Lori Timor ba Mundu no Lori Mundu ba Timor
    Jul 23 2025
    Uma Publikasaun TIO, hanesan uma publikasaun Timor-oan nian ida ne'ebe loke ba Timor-oan sira ho objetivu lori koñesimentu Mundu nian ba Timor no mos lori Timor-oan sira nia matenek no hanoin ba Mundu.
    Más Menos
    18 m
  • First Nations representation in media: What’s changing, why it matters - Reprezentasaun Ema Nasaun Dahuluk iha Mídia: Saida maka muda, tanbasá ida-ne'e importante
    Jul 10 2025
    The representation of Indigenous Australians in media has historically been shaped by stereotypes and exclusion, but this is gradually changing. Indigenous platforms like National Indigenous Television (NITV) and social media are breaking barriers, empowering First Nations voices, and fostering a more inclusive understanding of Australia’s diverse cultural identity. Learning about these changes offers valuable insight into the country’s true history, its ongoing journey toward equity, and the rich cultures that form the foundation of modern Australia. Understanding Indigenous perspectives is also an important step toward respectful connection and shared belonging. - Reprezentasaun hosi ema Indíjena Australianu sira iha mídia, istórikamente hetan forma hosi estereótipu no eskluzaun, maibé ida-ne'e muda daudaun ona. Plataforma indíjena sira hanesan Televizaun Indíjena Nasionál (NITV) no mídia sosiál sira halakon dadaun ona barreira sira ne'e hodi fó kbiit ba ema Nasaun dahuluk sira nian lian, no haburas komprensaun ida ne'ebé inkluzivu liu tan kona-ba identidade kulturál oioin Austrália nian. Aprende kona-ba mudansa sira-ne'e oferese hanoin ne'ebé iha valór ba istória loloos nasaun ne'e ninian, kona-ba sira nia viajen ne'ebé la'o hela ba ekuidade, no kultura riku sira ne'ebé forma fundasaun ba Austrália modernu. Nune'e mos komprende perspetiva Indíjena sira mós hanesan pasu importante ida ba ligasaun respeitu no sentimentu pertenja.
    Más Menos
    10 m