Showing results by publisher "Home Academy" in All Categories

De meeste experts zijn het erover eens dat de Great Divergence ergens in de 18de en 19de eeuw ontstond, toen voor het eerst in de geschiedenis van de wereld in Groot-Brittannië en in een aantal andere Europese landen moderne economische groei optrad. Tot op dat moment was het verschil tussen arme en rijke samenlevingen altijd relatief gering geweest, aangezien wereldwijd armoede normaal was. Met de Great Divergence werd het westen veel rijker dan de rest van de wereld, met uitzondering van Japan.

De Democratische Volksrepubliek van Korea is niet democratisch, het is geen republiek en het omvat slechts de helft van Korea. Remco Breuker kijkt in zijn vier colleges voorbij de mythes en beeldvorming en gaat in op wat Noord-Korea wél is. Dan blijkt Noord-Korea een feodale monarchie te zijn die niet geïsoleerd is, maar juist internationaal economisch heel actief. Zo verdient het een fortuin met drugsproductie en is het verwikkeld in grootschalige internationale mensenhandel. Toch onderschat de internationale gemeenschap Noord-Korea graag.

Vroeger was alles beter. Dat is voor bijna niemand waar. Toch heeft Nederland wel betere tijden gekend - tijden van economische groei, van bijna volledige werkgelegenheid, van optimistisch vertrouwen in de politiek en optimisme voor de toekomst. Bij de laatste eeuwwisseling leek Nederland nog bijna klaar, nu zijn veel mensen wel klaar met Nederland. Is dat terecht? Hoe staat Nederland er echt voor? Zullen na nare ook weer betere tijden komen en zijn we daar al naar op weg? Paul Schnabel behandelt in dit college van vier uur de geschiedenis en ontwikkeling van onze verzorgingsstaat.

Eeuwenlang vormden de Middeleeuwen een synoniem voor ongeletterdheid, barbarij en wreedheid. In de moderne tijd heeft zich daarnaast een veel positiever beeld ontwikkeld. Dan roepen de Middeleeuwen gedachten op aan ongebonden vrijheid, zuivere natuur, spontaniteit en ongekunstelde schoonheid. In dit college belicht de vooraanstaande wetenschapper Herman Pleij deze buitengewoon interessante periode uit onze beschavingsgeschiedenis zowel vanuit historisch-letterkundig als cultuur-historisch perspectief.

Van de circa één miljoen diersoorten op aarde heeft de mens er een stuk of tien uitverkoren. Waarom houden mensen van dieren? Hoe zit het met het 'mens in het beest' en met het 'beest in de mens'? Wat zegt dat over hun natuur en gedrag? Waar eindigt dierenliefde en begint bestialiteit? Op geestige en heldere wijze legt Midas Dekkers de ogenschijnlijk vreemde, maar innige relatie tussen mens en dier bloot.

De twintigste eeuw heeft een vrijwel onuitputtelijke rijkdom aan filosofische ideeën opgeleverd. Er leefden in deze eeuw meer filosofen dan in alle voorgaande eeuwen tezamen. Deze serie colleges maakt deze rijkdom zichtbaar aan de hand van acht vooraanstaande denkers en de wijsgerige stromingen die ze vertegenwoordigen. Aan bod komen Russell, Husserl, Wittgenstein, Heidegger, Reichenbach, Sartre, Popper en Van Orman Quine.

Op 10 mei viel het Duitse leger het neutrale Nederland binnen. Het was het begin van een 5 jaar durende bezetting. Waarom werd Nederland aangevallen en hoe was het om te leven onder de Duitse bezetter. Wat waren de gevolgen van de bezetting, toen en nu? En door wie werd Nederland in 1945 bevrijd?

Rusland zit vast in een archaïsche machtsstructuur. De politiek in het Kremlin heeft heimwee naar de oude machtspositie uit de tijd van het communistische regime. Poetin lijkt te worden gedreven door wroeging en wraak. Dat werd pijnlijk duidelijk door de inlijving van de Krim en de hybride oorlog in Oost-Oekraïne. Wat drijft Poetin? Hoe ziet zijn “Russische wereld” eruit en wat betekent zijn politiek voor de toekomst van Rusland en van landen in zijn invloedssfeer, zoals Oekraïne? Zijn wij getuige van de fantoompijn van een uiteengevallen imperium of van een opmars naar een nieuwe hegemonie?

Het nationalisme beheerst sinds twee eeuwen het Europese politieke denken. Het is een onderwerp waarbij iedereen zich betrokken voelt en waarover iedereen een mening heeft. Het leidt tot hevige debatten en geschillen in de samenleving. Vaak worden begrippen als "natie" en "nationalisme" daarbij in tegenstrijdige en uiteenlopende betekenissen gebruikt en met een gebrekkige kennis over de cultuurhistorische achtergronden. Joep Leerssen zet in dit hoorcollege de zaken op een rij.

In haar hoorcollege over 120 jaar stijlen en substijlen in jazz en in de geïmproviseerde muziek geeft Vera Vingerhoeds inzicht in de muzikale ontwikkelingen in jazz. Wat is jazz? Hoe ontwikkelen zich nieuwe vormen van jazz? Welke muzikale ingrediënten zijn kenmerkend voor een stijl? Hoe wordt er geïmproviseerd? Van worksongs en blues via swing, bebop en free jazz naar postbop, fusion, wereldjazz en de urban jazz van vandaag: meer dan 20 jazzstijlen komen aan bod met gebruikmaking van veel luisterfragmenten.

In zijn college over de historische Mohammed reconstrueert arabist Hans Jansen het leven van de profeet aan de hand van overgeleverde verhalen. Wie was Mohammed eigenlijk? Hoe betrouwbaar zijn de bronnen en in welk historisch kader moeten we ze begrijpen? Met kennis van de Arabische wereld, een heldere stijl en een juiste dosis gezond verstand en humor, geeft Hans Jansen een uiterst boeiend college over het begin van de islam.

We zijn ons bewust van de dingen om ons heen en van onszelf. Maar wat is dat bewustzijn precies? Het bewustzijn is al eeuwen een lastig maar interessant fenomeen binnen de filosofie en de natuurwetenschappen. In dit college gaat Bas Haring in op die geschiedenis en eindigt met moderne natuurwetenschappelijke visies op bewustzijn.

We weten allen wel iets over Joden, het Oude Testament, de Sjoa en Israël. Maar wat weten we echt over het Jodendom? In haar hoorcollege schetst rabbijn en publiciste Tamarah Benima aan de hand van tien thema’s een compleet beeld van het Jodendom als beschaving. Want het Jodendom is veel meer dan alleen een godsdienst.

Hoe kan het dat gezagvoerder Van Zanten, een ervaren KLM piloot, jaren van training en cruciale veiligheidsregels in de wind sloeg, en zodoende de grootste vliegtuigramp aller tijden veroorzaakte? Waarom zijn we eerder geneigd verliefd te worden als we ons in gevaarlijke situaties bevinden? Waarom wilde niemand luisteren toen Joshua Bell, een van de beste violisten ter wereld, een spontaan optreden probeerde te geven in een Amerikaans metrostation?

"Waarom zou niet iedereen een kunstwerk van zijn leven kunnen maken?" vroeg de Franse filosoof Michel Foucault zich 25 jaar geleden af. Wij herkennen ons nog steeds in deze vraag nu de grote idealen en utopieën zijn verbleekt. Denkers en schrijvers verschillen echter van mening over de invulling daarvan. Van een krachtige en optimistische levensvisie tot sceptisch en op het sombere af.

Zijn wij ons brein? Bestaat de vrije wil? We weten steeds meer over de werking van onze hersenen. Maar hebben we daardoor ook meer kennis van ons bewutzijn en onze vrije wil? Zegt hersenactiviteit iets over waarom we doen wat we doen? Over de vraag wat het betekent om mens te zijn? In deze serie hoorcolleges analyseert Herman Philipse de visies hierover van de belangrijkste Nederlandse en buitenlandse neurowetenschappers.

Maarten van Rossem behandelt in dit college de geschiedenis van het Westerse kapitalisme in de afgelopen eeuw, van de Great Depression tot nu. In de drie decennia na de Tweede Wereldoorlog was er sprake van een sterke economische groei en werd er gewerkt aan de opbouw van de moderne verzorgingsstaat. In de loop van de jaren zeventig stagneerde de groei. Zoekend naar een nieuw economisch model, triomfeerde onder Thatcher en Reagan het neoliberalisme.

In het bijbelse boek Prediker was de vraag retorisch: “Wie kan recht maken wat God krom heeft gemaakt?” In onze tijd begint het er sterk op te lijken dat de mens hiertoe wel degelijk in staat is. Sinds de ontrafeling van de structuur van DNA in 1953 is de kennis van het erfelijke materiaal van levende organismen spectaculair toegenomen. Wat in de 19e en vroeg 20e eeuw begon met erwten en fruitvliegjes, resulteerde in het begin van de 21e eeuw in de ontrafeling van het menselijke genoom.

Daarmee begint het bekendste liefdesdrama ter wereld. De thema's van het stuk zijn oeroud en even tragisch als romantisch. Hartstocht gedwarsboomd door haat. Jeugdige onschuld, onbezonnenheid en opstandigheid tegen de oudere generatie. Liefde die weigert zich neer te leggen bij onoverbrugbare verschillen in cultuur en afkomst. Ook al ligt het noodlot op de loer. Maar welk verliefd hart wil daar ooit van weten?

Tal van beruchte rechtszaken hebben een relatie met psychologische verschijnselen, zoals waarnemingen van ooggetuigen, toerekeningsvatbaarheid van verdachten of het oordeelsvermogen van de rechter. Aan de hand van zeven rechtszaken behandelt Wagenaar de basisaspecten uit de psychologie. Daarbij belicht hij tevens het functioneren van verschillende rechtsystemen en enkele kernthema's uit de wetenschapsfilosofie: de beperkingen van wetenschappelijke kennis, onze waarneming en ons geheugen.