Geen oorlog, maar ook nog geen vrede. Wat is dan wel de oplossing voor Cyprus? Kun je voor eeuwig een bevroren conflict blijven? Is daar weer een nieuwe oorlog voor nodig? Vooralsnog wordt gekozen voor de diplomatieke weg. Met VN-gezanten bijvoorbeeld. Zo is er net weer een rapport aan VN-secretaris-generaal Guterres uitgebracht. Is de gezant weer gestrand of kan er écht naar een oplossing worden toegewerkt?

In deze aflevering wordt niet alleen gezocht naar een oplossing, maar wordt de EU-toetreding van Cyprus ook onder de loep genomen. Brussel heeft namelijk dat vooruitzicht ook aan andere landen met bezet gebied beloofd, terwijl voorheen nog werd gezegd dat er nooit meer een land moest toetreden dat geen volledige controle over eigen grondgebied had. Wat is dan het perspectief voor een land als Oekraïne? Geert Jan hoort in ieder geval bekend jargon, en geeft alvast een voorzetje aan de epiloog-makers.

Over de maker

Geert Jan Hahn is BNR's Europaverslaggever en maker van de BNR Perestrojkast. In Dossier Europa tilt hij de thematiek uit een EU-lidstaat naar Europees niveau met een deskundige of (Europese) politicus. Voor Cyprus was hij zelf aan de beurt als maker.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Na oorlog volgt vrede. Ooit. Maar op Cyprus is daar nog geen sprake van. En ook weer wel. Het land is lid van de EU, de economie is stabiel en er heerst geen politieke chaos. Bovendien zijn er al decennialang geen grote geweldsuitbarstingen geweest. Is er dan geen vrede? Nee, want de Cypriotische regering heeft over ruim dertig procent van de grondgebied van het eiland geen controle. Maar van een oorlogssituatie is ook weer geen sprake.

In deze aflevering worden de vormen van verzoening op Cyprus onder de loep genomen. Geert Jan krijgt een rondleiding door de bufferzone, waar de VN-veiligheidstroepen zijn gestationeerd. Hij krijgt te horen welke initiatieven er zijn om mensen van beide kanten van de demarcatielijn met elkaar in contacten te laten komen. Maar propaganda en desinformatie speelt nog steeds een grote rol, en kan als een lont in het kruitvat werken.

Over de maker

Geert Jan Hahn is BNR's Europaverslaggever en maker van de BNR Perestrojkast. In Dossier Europa tilt hij de thematiek uit een EU-lidstaat naar Europees niveau met een deskundige of (Europese) politicus. Voor Cyprus was hij zelf aan de beurt als maker.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Cyprus is een bijzonder lid van de Europese familie. Het land ligt dichterbij Turkije en Syrië dan bij het Europese vasteland. En Cyprus mocht twintig jaar geleden lid worden van de Europese Unie terwijl de Cypriotische regering niet de controle heeft over het gehele grondgebied. Dat heeft dan weer te maken met een oorlog die deze zomer precies vijftig jaar geleden op het eiland woedde, maar niet vaak een oorlog wordt genoemd.

In deze aflevering wordt het geweld op Cyprus onder de loep genomen. Wat is er vijftig jaar geleden nou gebeurd en hoe vormt de geschiedenis nog steeds het eiland? En welke invloed hebben de oorlogen om Cyprus heen op de huidige situatie?

Over de maker

Geert Jan Hahn is BNR's Europaverslaggever en maker van de BNR Perestrojkast. In Dossier Europa tilt hij de thematiek uit een EU-lidstaat naar Europees niveau met een deskundige of (Europese) politicus. Voor Cyprus was hij zelf aan de beurt als maker.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Denemarken is volgens sommige Nederlandse politici het ideale land. En dan met name vanwege het Deense model. Ze doen niet mee met de Euro, en het belangrijkste voor deze politici: ze hoeven niet mee te doen met de afspraken op het gebied van migratie. Maar wat heeft Denemarken daar nou werkelijk aan. Wat kan Nederland ervan leren? En hoe wordt hier in Europa naar gekeken?

Om daar meer duidelijkheid over te krijgen praat Geert Jan Hahn met Claes de Vreese. Zelf afkomstig uit Denemarken maar al 25 jaar wonend in Nederland. Hij is hoogleraar politieke communicatie aan de Universiteit van Amsterdam en beschrijft hoe Denemarken aan die uitzonderingspositie is gekomen, en waarom dat anders is dan Nederland nu wil.

Luister ook | 4. Oostenrijk neutraal in een veranderende EU

Over de maker

Geert Jan Hahn is BNR's Europaverslaggever en maker van de BNR Perestrojkast. In Dossier Europa tilt hij de thematiek uit een EU-lidstaat naar Europees niveau met een deskundige of (Europese) politicus. Van elke serie over een land maakt hij een afsluitende en samenvattende aflevering in Dossier Europa.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Het Deense model voor asielbeleid geldt als een voorbeeld voor onze nieuwe regering. De opt-out die Denemarken heeft op migratie lijkt de coalitie PVV-VVD-NSC-BBB wel wat. In het regeerakkoord staat dat ‘een opt-out clausule voor het Europees asiel- en migratiebeleid zo snel mogelijk bij de Europese Commissie zal worden ingediend’. Is er enige kans dat Nederland ook zo'n constructie los weet te peuteren in Brussel?

Heel kort door de bocht: nee. In 1992 stemde Denemarken in een referendum tegen het verdrag van Maastricht. De opt-outs, waaronder die op asiel en migratie, waren dus een manier om Denemarken in de Europese Unie te houden. De voorwaarden zijn nu heel anders dan in de jaren '90, dus de kans dat Brussel nog zo'n uitzondering verleent is heel klein.

Toch staat de ambitie wél in het regeerakkoord. Waarom kijkt men in Nederland, maar ook in andere Europese landen, zo op naar Denemarken? Omdat het Deense model werkt, er vragen jaarlijks heel weinig mensen asiel aan in Denemarken. Die migranten en vluchtelingen blijven vervolgens alleen wél in Europa. En is het een 'zero-sum game’, waarbij het beleid van Denemarken direct gevolgen heeft op de migratiedruk op andere landen.

Bovendien klinkt er ook in Denemarken kritiek op het beleid. Bijvoorbeeld de werkgevers zouden graag soepeler regels zien vanwege grote tekorten op de arbeidsmarkt.

Als je stopt vluchtelingen te zien als een probleem , zegt oprichter en voorzitter Michala Bendixen, van de organisatie ‘Refugees Welcome’, dan kun je misschien wel de ‘Europese problemen’ oplossen. Vergrijzing, een krappe arbeidsmarkt, en tekorten in cruciale sectoren.

Wat kan Nederland leren van het Deense beleid? Dat hoor je in deze aflevering.

Over de maker

Michal van der Toorn werkt als buitenlandredacteur en Europa-verslaggever voor BNR Nieuwsradio. Ze is wekelijks te horen in de rubriek Blik op de Wereld in BNR Zakendoen en werkt mee aan de geopolitieke programma’s.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Denemarken hoeft zich niet te houden aan de Europese regels over asiel en migratie. Hoewel die Deense opt-out niet altijd heeft betekent dat het beleid daadwerkelijk strenger is geweest, is deel van de huidige strategie om Denemarken zo onaantrekkelijk mogelijk te laten lijken voor nieuwkomers. Een beleid van afschrikking.

Luister ook | 1. De Deense uitzondering

De enige manier om dat succesvol te doen, zegt oprichter en voorzitter Michala Bendixen, van de organisatie ‘Refugees Welcome’, is om degenen die al in Denemarken te zijn te 'straffen’. Dat gebeurt onder andere door veel tijdelijke vergunningen uit te geven en strenge voorwaarden te stellen aan gezinshereniging. Bendixen ziet van dichtbij op welke manier vluchtelingen en asielzoekers die naar Denemarken komen door dat beleid worden geraakt. In Norrebro, volgens haar de meest multiculturele wijk van Denemarken, schetst ze hoe zo'n systeem kan werken.

Opvallend: Integratie is niet het probleem – nieuwkomers komen snel aan het werk. Maar of ze zich altijd even welkom voelen, dat weet Fedaa Sultan. Hij is naar Denemarken gekomen als hij is zelf naar Denemarken gekomen als Palestijnse vluchteling uit Egypte. Hij ervoer hoe het leven in een Scandinavische samenleving is. Vooral tijdens de winters kan het voor nieuwkomers bijna onmogelijk zijn om andere mensen te ontmoeten en vrienden te maken. Zijn organisatie Migrantcirklen is er om dat te veranderen.

Hoe ziet het beleid van afschrikken er precies uit? En welke impact heeft dat op vluchtelingen en migranten die al in Denemarken wonen, of erheen willen komen? Dat hoor je in deze aflevering.

Over de maker

Michal van der Toorn werkt als buitenlandredacteur en Europa-verslaggever voor BNR Nieuwsradio. Ze is wekelijks te horen in de rubriek Blik op de Wereld in BNR Zakendoen en werkt mee aan de geopolitieke programma’s.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Op het eerste gezicht lijken Denemarken en Nederland best op elkaar. Mensen fietsen, het is plat, mensen eten aardappels, haring en drop. Toch zijn er ook veel verschillen. Eén van die verschillen: de speciale regels die Denemarken heeft weten los te peuteren bij de Europese Unie. Denemarken hoeft zich niet te houden aan de Europese regels voor bijvoorbeeld de euro, politie en … migratie. Opt-outs hebben ze. Een mooi voorbeeld voor Nederland - vindt de coalitie PVV-VVD-NSC-BBB. Maar hoe is de speciale positie van Denemarken ontstaan?

Hoogleraar migratie Thomas Gammeltoft-Hansen, verbonden aan de Universiteit van Kopenhagen, weet er alles van. Als directeur van het Centre of Excellence on Global Mobility Law, geeft hij les en adviseert hij politici en diplomaten over dit soort zaken. En, zo legt hij uit, de Deense opt-outs waren eigenlijk alleen bedoeld om Denemarken in de Europese Unie te houden.

In 1992 stemden de Denen namelijk in een referendum tegen goedkeuring van het verdrag van Maastricht. Paniek brak uit in Brussel, en uiteindelijk stemde Denemarken een jaar later vóór een lidmaatschap met opt-outs. Het uiteindelijke resultaat wat betreft migratie: zo ongeveer het strengste asielbeleid van Europa.

Eva Singer, directeur van de afdeling asiel bij de Danish Refugee Council ziet dagelijks welk effect het beleid van afschrikking heeft op vluchtelingen en migranten. Vooral het tijdelijke karakter van de verblijfsvergunningen zorgt voor veel stress, ziet ze. Verder zijn er strenge regels voor gezinshereniging en de asielzoekerscentra liggen in afgelegen gebieden.

In deze aflevering wordt de Deense uitzondering onder de loep genomen. Hoe ziet die opt-out precies in elkaar, wat zijn de effecten, en gaat Brussel ooit hetzelfde doen voor Nederland?

Over de maker

Michal van der Toorn werkt als buitenlandredacteur en Europa-verslaggever voor BNR Nieuwsradio. Ze is wekelijks te horen in de rubriek Blik op de Wereld in BNR Zakendoen en werkt mee aan de geopolitieke programma’s.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Oostenrijk valt om meerdere redenen op binnen de Europese Unie. Het land stemt vaak rechts, tot de uiterste flank aan toe. En het land hanteert als één van de weinigen nog een echte neutraliteitspolitiek. Het is één van de weinige EU-lidstaten die niet lid is van de NAVO. Sinds kort in tegenstelling tot Zweden en Finland.

Dat bespreek ik in deze aflevering met Theresa Kuhn, hoogleraar Europese studies aan de Universiteit van Amsterdam, en zelf ook Oostenrijkse.

Door die neutraliteitspolitiek hebben Russen met banden tot het Kremlin makkelijk voet aan de grond kunnen krijgen in Oostenrijk. Hoe beïnvloedt dit de positie van Oostenrijk binnen de Europese Unie? En wat betekent dat weer voor de buitenlandpolitiek die de EU graag als één blok wil voeren, ondanks dat dat nationaal beleid is?

Luister ook | 4. Nieuwe landen niet democratisch genoeg voor EU-toetreding

Over de maker

Geert Jan Hahn is BNR's Europaverslaggever en maker van de BNR Perestrojkast. In Dossier Europa tilt hij de thematiek uit een EU-lidstaat naar Europees niveau met een deskundige of (Europese) politicus. Van elke serie over een land maakt hij een afsluitende en samenvattende aflevering in Dossier Europa.

See omnystudio.com/listener for privacy information.