گەلاوێژ، ئەو ئەستێرە درەوشانەی لە تەواوی سوچەکانی زەوی دەدیترێ.

ئەم گەردوونە ئەوەندە گەورەیه کە هەرچی بەرەو پێشتر دەڕۆین، شتانێکی نوێ دەدۆزینەوە. 500 ملوێن ساڵی نووری ئەوبەرتر، ئەستێرەیەک دەتەقێتەوە. 200 ساڵی نووری لەوبەرتر، هەسارەیێکی شێوەی زەوی دەدۆزرێتەوە. مەوداکان یەکجار زۆرن. ئێمە ئەوەندە لە دوورەدەست دەڕوانین کە لە دەوروبەری خۆمان بێ‌ئاگاین، لە حاڵێکدا هەر لە دەوروبەری خۆمان شتانێکی سەرسووڕهێنەر هەیە کە دەبێ بیاندۆزینەوە. بۆ نموونە هەر لە نزیکی خۆمان واتە هەشت و نیو ساڵی نووری ئەوبەرتر، ئەستێرەیەک هەیه کە هێستا بەدروستی نایناسین. ئەستێرەی گەلاوێژ کە لە ئنگلیزی پێی دەوترێ سیریوس sirius.

کاتێک شەوانە چاو لە ئاسمان دەکەین دەبینین کە یەکێک لە ئەستێرەکان لەوانی دیکە بریقەدارتر و درەوشانترە، کە هەمان گەلاوێژە. بەڵام ئەگە بە ئامێرێکی ئەستێرەناسی چاوی لێ کەین و سەرنج بدەین، دەبینین کە ئەستێرەیەکی دیکەش لە پەنایەتی کە کاتێک بێ ئامێر و کەرەستەی پێویست چاوی لێ کەین هەر یەک ئەستێرەی ڕووناک دەبینین. ئەو دوو ئەستێرەیە زۆر لە یەک نزیکن و خولگەکەیان بەم شێوەیە.{دەقەی 1:28}

مەودای نێوانیان بەقەرای مەودای نێوان خۆر و هەسارەی ئۆرانووسه. سەرەتا باسی ئەستێرەی گەلاوێژ دەکەین کە ڕووناکترە و لە ئنگلیزی پێی دەڵێن sirus A.

قەبارەی ئەو ئەستێرەیە دوو و نێو هێندەی هەسارەی خۆرە و بارستاییکەشی دوو هێندەی خۆرە. قەبارەی گەورەی ئەو ئەستێرەیە و مەودای کەمی هەشت و نیو ساڵی نووری نێوانمان بووەتە هۆی ئەوەی کە ئەمە ئەو ئەستێرەیە ئاوا درەوشان ببینین. گەلاوێژی سەرەکی واتە sirius A، لە هەسارەی خۆر گەورەتر، گەرمتر و ڕووناکتریشە. پلەی گەرمای خۆر نزیکەی 5/770 کێلوینە. لە حاڵێکدا پلەی گەرمای ئەستێرەی گەلاوێژ9/940 کێلوینە هەر بۆیە ئەوەندە درەوشانە. گەر هەسارەیەک لە نزیکی ئەو ئەستێرەیە بوونی هەبێ و لەوێڕا چاو لە خۆر بکا تەنیا خاڵێکی ڕووناک و درەوشان دەبینێت. ئەستێرەناسەکان دەڵێن sirius A زۆر کۆنتر لە هەسارەی خۆرە و تەمەنی بێحەد زۆرە. لەوانەیە 600 ملوێن ساڵی دی ببێتە Red Supergiant هەرەگەورەیێکی سوور.

ئەمەش لە حاڵێکدایە کە خۆر زیاتر لە یەک ملیاڕد ساڵی دیکە بەو قۆناغه دەگا.

ئێستا با بزانین ئەو ئەستێرەی پەنای چییە و ئایا ئەستێرەیە؟ نێوی Sirius Bـیه و

وەک ئەستێرەی گەلاوێژ ئەستێرە نییە و White Dwarfـە. بمانهەوێ بە زاراوەیەکی سادەتر بیڵەین لەوانەیە *کورتەباڵا سپییەکە* دەستەواژەیەکی شیاو بێت بۆی لە کوردیدا و هەروەها یەکەم کورتەباڵاسپییەکه که مرۆڤ دیتوویەتییەوە.

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.