In the western culture, people often shrink from number 13. Noone wants to go out on Friday the 13th, and some businesses go so far as to skip the 13th floor's button in their elevators. In Burmese culture, people love number nine. When looking for a new place, many would look for a house address divisible by nine. And if they’re about to go on a sea journey, they summon the nat or deity known as U Shin Gyi, and offer a special meal to him, because he’s believed to rule over the sea, never mind that, in the story of his origin, he died from drowning.

Logic doesn’t explain these beliefs, but superstition might. In this episode, my cohost Mol Mol from Burmese Language Academy of Yangon (BLAY) and I discuss long-held superstitions and what might have been the logical reasons for these outlandish beliefs. In the spirit of curiosity, join us for a talk on invisible spirits and unlucky numbers. (Photo by Patchanokk, a worshiper with Bo Bo Gyi at Botahtaung Pagoda, licensed from Shutterstock; Music clips from Uppbeat.io)

Vocabulary

အင်တာနက် လိုင်းကျတယ် the internet connection dropped
အယူသီးတယ် to be superstitious
တူတူပုန်းတယ် / တူတူပုန်းတမ်းကစားတယ် to play hide-and-seek
နတ်ဖွက်တယ် to be kidnapped by the spirits
လက်တွေ့ကျတယ် to be pragmatic
စေတနာ goodwill, good intention
တားမြစ်တယ် to forbid
ဂမုန်းပင် Chinese evergreen, spilt milk, Aglaonema
ဥစ္စာစီးပွား material wealth, prosperity
လာဘ်ရွှင်တယ် to be lucky
ကိုးနဝင်းကျေတယ် / ကိုးနဝင်းအောင်တယ် to be divisible by nine, to total up to nine
ဂြိုဟ်မွှေတယ် to be oppressed by a planet
ရာသီခွင် the zodiac circle
နတ်ယုံတယ် to believe in animistic spirits
(သင်္ဘောသား) သင်္ဘောထွက်တယ် (a sailor) travels by trip
ဦးရှင်ကြီး U Shin Gyi, a spirit known for protecting seafarers
တူကိုတည့်တည့်စိုက်တယ် to stick the chopsticks straight up
အသုဘ funeral
တလျော်ကင်ပွန်း roots used for washing away bad luck
အသုဘပို့တယ် to attend a funeral
သုသာန် burial ground, cemetery
ယုတ္တိရှိတယ် to be logical
ဘုန်းနိမ့်တယ် to lose one’s aura
ထဘီလှန်းတယ် to dry women’s sarongs in the sun
တဘောင် prophetic songs and verses
နတ်စာကျွေးတယ် to offer something to a spirit
အထအနကောက်တယ် to read the prophetic signs
အတိတ်နမိတ်ကောက်တယ် to read the prophetic signs
မင်းဆက်ပြတ်တယ် the dynasty ended
ဓာတ်ခွဲခန်း laboratory
အထောက်အထား evidence
နောက်မီးလင်းတယ် to have an affair
ကပ်ကြေး scissors
ဗေဒင်ကြည့်တယ် to see a fortuneteller

Have a question about a Burmese word or phrase you heard here? Send us a message.

For the most part, people associate Burma, or Myanmar, with pagodas and Buddhist monks, but in reality, the country is much more diverse. Its multi-faith population comprises Christians, Hindus, and Muslim communities in addition to the majority Buddhist Burmans. The population's ethnic makeup also includes Shan, Karen, Kachin, Kayah, Mon, and Chin peoples, among others. In this episode, special guest LungLunng Kutza, a Christian Chin based in Thailand, discusses the Matupi Chin group's customs, traditions, food, and the thriving Christian community he belongs to. He also teaches us basic Chin greetings and the Burmese equivalent of common Biblical terms and phrases. (Photo of LungLunng Kutza and wife, Kate, courtesy of LungLunng); Music clips from Uppbeat.io)

Vocabulary

ချင်း ethnic Chin people
ထုံးစံ customs
ရိုးရာ traditions
မြန်မာမှုပြုတယ် to Burmanize
ပွင့်ပွင့်လင်းလင်း honestly
မျိုးနွယ်စု groups
လေယူလေသိမ်း accent
နှာသံ nasal sound
ကိုးကွယ်တယ် to worship, to believe in
နှစ်ခြင်းအသင်းတော် Baptist Church
ခြုံပြောတယ် to speak generally
အခြောက်လှန်းတယ် to dry something
ပြာမှုန့် ash powder
ကတော့ cone
စာဗူးသီး shredded, dried corn
ကလီစာ intestines
နူးသွားတယ် to become soft from cooking
ဝဥ / ပိန်းဥ taro
နုပ်နုပ်စင်းတယ် to mince
ပြည်မ mainland
အစေး sap
ကောက်သစ်စားပွဲ new harvest festival
နွားနောက် a special breed of buffalo-like cow
ခေါင်ရည် alcoholic drinks from the ethnic region
ဒိုင်း shield
ခရစ်ယာန် Christian
လည်လည်ဝယ်ဝယ် fluently
တရားဟောတယ် to preach
သိက္ခာတော်ရဆရာ reverend
သင်းအုပ်ဆရာ chief pastor
သမ္မာကျမ်းစာ The Bible
နှုတ်ကပါဌ်တော် the Words of God
ယေရှု Jesus Christ
အသက်သာပြောင်းလဲလာတယ် to be born again
ဆယ်ဖို့တစ်ဖို့ a tithe / one-tenth
ခရစ်တော်၌အိပ်ပျော်ခြင်း to sleep in the House of Christ, to pass away
ဘုရားဘုန်းတော်ဝင်စားသွားတယ် to went to the Eternal Lord, to pass away
ဘုရားရင်ခွင်ခိုနားသွားတယ် to take refuge in the bosom of God
ဓမ္မဟောင်း old testament
ဓမ္မသစ် new testament
တမန်တော် a term for the Apostles
သုံးပါးတစ်ဆူ Holy Trinity
လောက်စာလုံး pellets for the slingshot
နိဂုံးချုပ် conclusion
အိပ်မက်ကောင်းပါစေ Have a nice dream

Have a question about a Burmese word or phrase you heard here? Send us a message.

What do you do when you’re in a pinch, out of options, and desperate? In English, you might make a Last-Ditch Effort. If you’re a football player, you might throw a Hail Mary Pass. But in Burmese, you might do what the mythical bird Garuda did: cook salt. To understand the Burmese expression အကြံကုန် ဂဠုန်ဆားချက် (when the Garuda runs out of ideas, it cooks salt), you need to know the legend about the Garuda (ဂဠုန်) and its mortal enemy, the serpent Naga (နဂါး). For more on the legend, and on ways to use this expression, listen to this episode of Bite-Size Burmese. (Illustration by Burmese artist Nyan Kyal Say, NK Artbox; Intro and end music: "When my ukulele plays" by Soundroll, Upbeat.io.)

Vocabulary

အကြံ idea

ကုန်ပြီ to be depleted, to run out, to exhaust

ဂဠုန် Garuda, a mythical bird

နဂါး Naga, a mythical serpent

ကမ္ဘာရန်သူ mortal enemy

မတတ်နိုင်လို့ because it cannot be helped

သေသေကြေကြေ live or die

မထူးဘူး makes no difference

ကတုတ်ကျင်း ditch

သမ္မာကျမ်းစာ Bible

မယ်တော်မာရိ Mother Mary

ယျေဘုယျအားဖြင့် generally speaking

လူယောင်ဖန်ဆင်း to transform into a human, to take the human shape

ဒဏ္ဍာရီ legend, fable

အလွတ်ကျက် to learn by heart

Have a question about a Burmese word or phrase you heard here? Send us a message.

The phrase လက်ဖက်ရည်ဖိုး literally translates to "cost of tea" or "tea money," but in workplaces, especially in government offices known for corruption, it takes on a different meaning. လက်ဖက်ရည်ဖိုးတောင်းတယ် or "to ask for tea money," is "to demand a bribe"; and လက်ဖက်ရည်ဖိုးပေးတယ် or "to offer tea money" is "to offer a bribe." Just like in English, the Burmese phrases for "applying for a job / posting a job vacancy / getting a job" all revolve around the noun အလုပ် or "job." But do you know the right verbs to express them?
In this episode dedicated to work-related vocabulary, my cohost Mol Mol from BLAY, or Burmese language academy of Yangon, and I talk about getting our first office jobs, and introduce you to words and phrases related to office life. Let’s go to work!
(Illustration generated in AI with Microsoft Designer; Music clips from Uppbeat.io)

Vocabulary

အလုပ်လျှောက်တယ် to apply for a job
အလုပ်ခေါ်တယ် to announce a vacant position
အလုပ်ရတယ် to get a job
ဆောက်လုပ်ရေးပစ္စည်း construction materials
အရောင်းအဝယ်မြှင့်တင်ရေး marketing
အင်တာဗျူး interview
အင်တာဗျူးထိုင်တယ် / အင်တာဗျူးသွားတယ် to go to an interview, to be interviewed
လုပ်ရည်ကိုင်ရည် ability, performance
ကိုယ်ရည်ကိုယ်သွေး capacity, aptitude
အချိန်ပြည့်ဝန်ထမ်း full-time employee
အစမ်းခန့်ကာလ trial period
ဝန်ထမ်း / စာရေး staff, clerk
ကြီးကြပ်ရေးမှူး supervisor, manager
လက်ထောက်ကြီးကြပ်ရေးမှူး assistant supervisor, manager
အစည်းအဝေး meeting
အစည်းအဝေးခေါ်တယ် / အစည်းအဝေးလုပ်တယ် to hold a meeting
အစည်းအဝေးတက်တယ် to attend a meeting
ဆွေးနွေးတယ် to discuss
သုံးသပ်တယ် to analyze
ချီးကျူးစကားပြောတယ် to praise
လုပ်ငန်းခွင် workplace
တာဝန်ကျေတယ် to fulfil one’s duty
ရာထူးတိုးပေးတယ် to promote someone
လခတိုးပေးတယ် / လစာတိုးပေးတယ် to give someone a raise
အပိုဆုကြေး reward money
ဘောက်ဆူး bonus
ရုံးတက်ချိန် start of office hours
ရုံးဆင်းချိန် end of office hours
ဝန်ဆောင်မှုပေးတယ် to offer services
စာရင်းပိတ်တယ် to close daily transaction records (in a bank)
နေ့လယ်စာစားချိန် lunch time
နားချိန် / အားလပ်ချိန် break time
ညောင်းညာလာပြီ to get tired
အလုပ်ရှင် employer
သူဌေး boss, owner
လက်ဖက်ရည်ဖိုး / လာဘ် tea money / bribe
လာဘ်ပေးတယ် / လာဘ်ထိုးတယ် to offer a bribe
လက်ဖက်ရည်ဖိုးတောင်းတယ် / လာဘ်တောင်းတယ် to demand a bribe

Have a question about a Burmese word or phrase you heard here? Send us a message.

Humane, inhumane, humanitarian, humanize, humanist, subhuman—there are examples of English words derived from the root word Human . In Burmese, if you want to publicize something, you have to do it so that "men would know and monks would hear (လူသိရှင်ကြား)." If you have lost your influence, you'd become someone who "men don't respect and dogs don't fear" (လူမလေး ခွေးမခန့်). In this episode of Bite-Size Burmese, I introduce you to some colorful Burmese praises, insults, and expressions revolving around the word လူ (lu) for Human. (Intro and end music: "When my ukulele plays" by Soundroll, Upbeat.io.)

Vocabulary

လူဆန်တယ် to act in a human-like manner, to be humane

လူမဆန်ဘူး to act in ways unbecoming a human, to be inhumane

လူတောမတိုးဘူး to be socially awkward, to be unable to fit in

လူရာမဝင်ဘူး to fail to measure up, to be considered inferior

လူမလေး ခွေးမခန့် men don't respect (him), dogs don't fear (him), to be subjected to disdain

လူသိရှင်ကြား men would know and monks would hear, to publicize far and wide, to officially announce

လူတန်းစားခွဲခြားတယ် to discriminate based on social class

လူ့ဘောင် human society

Have a question about a Burmese word or phrase you heard here? Send us a message.

To talk about modern-day travel means to talk about air travel primarily. In this episode, my cohost Mol Mol from BLAY (Burmese Language Academy of Yangon) and I teach you all the terms and phrases associated with airport, from custom officers and immigration officers to flight attendants and x-ray machines. We can’t help you avoid excess luggage fees or make your inflight meal taste better, but we’ll give you the words you need to talk about them. Buckle up for a short 30-min flight with us. (Music clips from Uppbeat.io)

Vocabulary

လေဆိပ် airport
ရန်ကုန်အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာလေဆိပ် Yangon International Airport
... ကို အစွဲပြုပြီးခေါ်တယ် … to be named after (something)
ပြည်တွင်း domestic
ပြည်ပ abroad
အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ international
လုံခြုံရေးအရာရှိ security personnel
အိတ်စစ်တယ် to examine the luggage
ဓာတ်မှန်ရိုက်တယ် to x-ray
လေကြောင်း airline
ဒဏ်ငွေရိုက်တယ် to be charged a penalty (for excess luggage, for example)
လေယာဉ် airplane
လေယာဉ်ထွက်တယ် the airplane departs / takes off
လေယာဉ်ဆိုက်တယ် the airplane arrives / lands
စကားလုံးပွားတယ် to spawn a new word
အကောက်ခွန်အရာရှိ custom officers
လူဝင်မှုကြီးကြပ်ရေး immigration
လဝက Burmese acronym for immigration
နိုင်ငံကူးလက်မှတ် passport
အငှားကား taxi
ငွေလဲကောင်တာ money exchange counter
လေယာဉ်မယ် female flight attendant
လေယာဉ်မောင် male flight attendant
လေယာဉ်မှူး pilot
ကပ်စေးနည်းတယ် to be penny pinching, to be stingy
ခရီးစဉ် flight, itinerary
တိုက်ရိုက်သွားတယ် to fly direct
လေယာဉ်ပြောင်းတယ် to transfer plane
ခရီးသည် passenger, traveler
… နဲ့ သိပ်မရင်းနှီးဘူး not that familiar with
ယောင်ပြီး (adverb) absent-mindedly, unconsciously
ခြေဟန်လက်ဟန်နဲ့ with body language, with hand gestures
လေယာဉ်ပြေးလမ်း runway

Have a question about a Burmese word or phrase you heard here? Send us a message.

If you can butter up someone into doing something in English, you can also “စကားချိုသွေး” or "sweettalk" someone in Burmese. In English, you might describe someone as “a foul mouth”; in Burmese it takes the verb form: “ပါးစပ်ကြမ်းတယ်” or his or her “mouth is foul." If you need to fish for information, you might “စကားချူ” or “siphon words." Some people might siphon more than words. They'll give you a sob story to "မျက်ရည်ချူ" or "siphon tears." But what does it mean to “စကားပလ္လင်ခံ” or “use a throne to raise your words”? That is what you do when you start off with a prelude to get to something else that really matters. For example, you start off talking about the bad economy, your low wages, and eventually you ask to borrow money. In this episode of Bite-Size Burmese, I introduce you to a list of Burmese expressions that describe the manners and strategies of speaking. (Intro and end music: "When my ukulele plays" by Soundroll, Upbeat.io.)

စကားများတယ် to be talkative (lit. to be of excessive words)

စကားနည်းတယ် to be of few words, to speak very little

စကားကြမ်းတယ် / အပြောကြမ်းတယ် / ပါးစပ်ကြမ်းတယ် to be a foul mouth, to speak harshly or rudely

စကားချိုတယ် / အပြောချိုတယ် to be a persuasive, eloquent, or gentle speaker

စကားချိုသွေးတယ် to sweet-talk

စကားပြေ prose

စကားပြန် interpreter

စကားချူတယ် to fish for information (lit. to siphon words)

မျက်ရည်ချူတယ် to give a sob story (lit. to siphon tears)

စကားလွန်သွားပြီ / အပြောလွန်သွားပြီ to over-speak, to speak too much, to overpromise

စကားမှားသွားပြီ / အပြောမှားသွားပြီ to misspeak

စကားလွဲသွားပြီ / အပြောလွဲသွားပြီ to misspeak

စကားပလ္လင်ခံတယ် / စကားချီတယ် / စကားပျိုးတယ် to use a prelude or preliminary words to get to something else

စကားကောင်းနေတယ် to be having a lively conversation

စကားဖြတ်တယ် to cut off or terminate a conversation

Have a question about a Burmese word or phrase you heard here? Send us a message.