Showing results by publisher "Home Academy" in All Categories

De Verenigde Oost-Indische Compagnie (1602-1799) was de allereerste multinational ter wereld en één van de meest succesvolle handelsbedrijven ooit. De vloot van de V. O. C. groeide uit tot meer dan 1700 schepen. Scheepsladingen vol specerijen, zijde, thee en porselein bereikten Nederland vanuit Azië. Door deze bloeiende handel ontstond in de Nederlanden een periode van ongekende welvaart, de zogenaamde Gouden Eeuw.

In dit college wordt een overzicht gegeven van de belangrijkste perioden in de Europese literatuurgeschiedenis aan de hand van acht thema's. Deze thema's spelen in bepaalde perioden een centrale rol in de Europese literatuur, maar zij kennen ook een voorgeschiedenis en een nawerking. Zo schakelt Joep Leerssen bij een thema als natuurgevoel moeiteloos over van de Romantiek terug naar de Klassieke Oudheid en door naar de jaren zestig van de 20ste eeuw.

Met de verkiezing van Donald Trump tot president van de V.S. staat het verschil tussen feit en fictie onder druk en daarmee ook de democratie zelf. Kunnen we voor onze tijd iets leren van belangrijke filosofische critici van het nazisme en totalitarisme? Zowel Hannah Arendt (1906-1975) als Karl Popper (1902-1994) waren van Joodse afkomst en vluchtten voor Hitler. Beiden probeerden de ideologische wortels van het nazitijdperk te doorgronden. Ook formuleerden ze normen waaraan een open en democratische samenleving moet voldoen.

Helder en kritisch denken, is lastiger dan het lijkt. Mensen zijn geneigd om patronen te herkennen die niet bestaan en toevallige gebeurtenissen als betekenisvol te zien. We vertrouwen meer op anekdotische verhalen dan op wetenschappelijk onderzoek. Johan Braeckman behandelt in zijn college de psychologische factoren die het kritisch denken bemoeilijken. Hij verduidelijkt hoe we helderder kunnen leren denken en ons kunnen behoeden voor foute vormen van redeneren.

In "Niemand regeert" leest Marc Chavannes een selectie van zijn columns voor die eerder werden gepubliceerd in de NRC. "De Nederlandse overheid is als een broodje zacht open asfaltbeton. Twee identieke zachte happen met een toegankelijk lijkende harde laag ertussen." Dat ontdekte Marc Chavannes na zijn terugkeer uit Frankrijk en Amerika. Nederland heeft zich bekeerd tot een ingrijpend marktdenken, zónder helder idee over wat we van de overheid blijven verwachten.

In 2017 is het precies 500 jaar geleden dat Luther zijn 95 stellingen publiceerde. Het vormde het begin van een revolutie in het religieus denken in Duitsland en de rest van Europa: de Reformatie. Uit deze 16e-eeuwse beweging, die brak met de door de paus geleide kerk van Rome, zijn de protestantse kerken ontstaan. De kerkscheuring liet ook onuitwisbare sporen na op maatschappelijk, politiek en cultureel terrein.

In zijn hoorcollege reconstrueert Etienne Vermeersch het leven van Jezus van Nazareth volgens een historisch-kritische methode. Deze bestaat uit een kritische analyse van de beschikbare bronnen en hun culturele en historische context om zo te beargumenteren wat historisch is en wat niet. Algemeen wordt aangenomen dat Jezus van Nazareth een Joodse profeet was die leefde van ca. 5 v.C. tot ca. 30 n.C. Vanaf ongeveer 28 n.C. trad hij in Galilea en Judea naar buiten als profeet. Op bevel van de Romeinse prefect Pontius Pilatus werd hij in 30 (of 33) n.C. door Romeinse soldaten gekruisigd. Echter, er bestaan geen strikt historische bronnen over Jezus.

Behalve de standaardtaal worden er in Nederland nog duizenden andere soorten Nederlands gesproken: de oude dialecten, de nieuwe straattaal, chat-taal en veel meer. Hoe komt het dat onze taal voortdurend aan het veranderen is? Is het niet onhandig voor de communicatie dat iedereen net een beetje anders praat? Moeten we ons zorgen maken over taalverloedering of ons juist verheugen in de vitaliteit van onze taal? Marc van Oostendorp behandelt in zijn college duizend jaar geschiedenis van het Nederlands.

Wat is onze plaats binnen de geschiedenis van de mensheid, van het leven op aarde, van onze planeet, het zonnestelsel en het gehele heelal? Waarom zouden we ons moeten interesseren voor deze geschiedenis op grote schaal, van de Big Bang tot het heden? In zijn college beantwoordt Maarten van Rossem deze en andere vragen en geeft hij een overzicht van ons alomvattende verleden.

In 1939 startten de Amerikanen in het geheim het Manhattan Project dat zou leiden tot de ontwikkeling van de atoombom en het gebruik ervan op Hiroshima en Nagasaki. Maarten van Rossem behandelt de geschiedenis van het ontstaan van het meest destructieve en gevreesde wapen. Een boeiend en multidisciplinair college over de atoombom en de nucleaire wapenwedloop die daar op volgde.

In "Amerika: een moderne geschiedenis" zet prof. dr. Maarten van Rossem op humoristische wijze de ontwikkeling van de VS in de laatste eeuw uiteen. In een lezing van zes hoofdstukken rijgt Van Rossem moeiteloos verschillende onderwerpen als de emancipatie van de zwarte burgerbevolking, de New Deal en de periode van de Koude Oorlog aaneen. Een boeiende reis door de geschiedenis van de enige overgebleven supermacht.

De Oostenrijkse filosoof Ludwig Wittgenstein (1889-1951) is zonder enige twijfel één van de belangrijkste filosofen van de twintigste eeuw. Zijn denken heeft een grote bijdrage geleverd aan de filosofie van de taal, de wiskunde en de geest alsook aan de grondslagen van de logica. Door de een werd hij bewonderd, door de ander verguisd. Dat maakt hem tot een interessant onderwerp, zowel binnen als buiten de filosofie. Op toegankelijke en humoristische wijze behandelt Jean Paul Van Bendegem de biografie van Wittgenstein en biedt hij een diepere analyse van zijn twee bekendste werken.

Meesterverteller Fik Meijer behandelt in deze lezing de geschiedenis van de Grieken en Romeinen aan de hand van enkele concrete probleemstellingen. Wat waren de oorzaken en gevolgen van de Griekse expansie? Waarom was juist de 'democratische' volksvergadering in het oude Athene zo imperialistisch. En hoe kan het dat de Romeinen zo machtig waren, terwijl hun oorlogsverklaringen altijd van een defensieve overweging uit ging? Meijer geeft in deze lezing meer dan een historische uiteenzetting van de Grieken en Romeinen. Hij weet een levendig beeld te schetsen van het leven in de klassieke oudheid.

We realiseren het ons wellicht niet, maar wiskunde is overal. Suiker in een kop koffie, wolken in de lucht, de computer op je bureau en de lamp in je huiskamer. De schoonheid van een wiskundige formule kan voortkomen uit de eenvoud, symmetrie, elegantie of de uiting van een onwrikbare waarheid. Jean Paul Van Bendegem, Vlaanderens meest populaire professor, weet in zijn filosofisch opgezette hoorcollege die schoonheid van de wiskunde op een unieke manier over te dragen.

Dit hoorcollege is een wandeling met zevenmijlslaarzen door de geschiedenis van de wijsbegeerte en is bedoeld voor geïnteresseerden zonder veel wijsgerige achtergrondkennis. In dit college is ervoor gekozen uit te gaan van het werk van acht individuele filosofen. Kernpunten uit hun denken worden telkens één uur geschetst. Het doel van deze lezing is bij het publiek liefde op te wekken voor de immense ideeënrijkdom van de westerse wijsgerige traditie.

In dit hoorcollege geeft Maarten van Rossem zijn visie op de ontstaansgeschiedenis van het industriële westen. Hij verhaalt over de ontwikkelingen die de industriële revolutie in Engeland mogelijk maakten en waarom die juist in Engeland en niet in China plaatsvonden. Natuurwetenschappelijke ontdekkingen in de 17e eeuw en de behoefte om mijngangen droog te houden, leidden in Engeland rond 1700 tot de uitvinding van de eerste stoommachine.

Hoe ordent de mens zijn denken? Filosofen hebben in de loop van de geschiedenis veel nagedacht over deze vraag. Kunnen we iets opsteken van systematische analyse om onze eigen denkfouten en dwalingen te ondervangen? Voorbeelden van gerechtelijke dwalingen, zoals de veroordeling van Lucia de Berk tot levenslange gevangenisstraf in 2004 en 2007, laten zien hoe zelfs hoogopgeleide rechters en raadsheren vormen van cognitieve verblinding kunnen vertonen.

Wij hanteren voor onze planeet vaak de menselijke maat en niet de maat van de aarde zelf. De aarde heeft een eigen leven dat al vier en een half miljard jaar duurt. Alle natuurrampen hebben in het verleden al eens plaatsgevonden: een tweehonderd meter hogere en honderd meter lagere zeespiegel, een broeikasaarde met meer dan twintig keer zoveel CO2 in de atmosfeer en een twintig keer zo snelle zeespiegelstijging als nu. Voor de aarde is dat allemaal niets nieuws.

Wetenschapsfilosofie houdt zich bezig met de aard, status en ontwikkeling van wetenschappelijke kennis. Vragen die hierbij aan de orde komen zijn: hoe kunnen we weten dat wetenschappelijke kennis betrouwbaar is? Waarom en in welke mate vertrouwen we op de resultaten van wetenschappelijk onderzoek? Waarin verschilt wetenschappelijke kennis en is er een typische wetenschappelijke methodologie?

Vladimir Lenin en Josef Stalin waren de eerste twee leiders van de Sovjet-Unie. Door de verschillen in achtergrond, opleiding en ideologische opvattingen, hebben zij hun eigen stempel gedrukt op de politieke, industriële, economische en sociologische ontwikkeling van Rusland en haar inwoners. Beiden hebben de industrialisatie van het overwegend agrarische Rusland versneld. Maar daarnaast kwamen miljoenen mensen om het leven tijdens de jaren van de Grote Zuivering onder Lenin en later onder het terreurbewind van Stalin.