Showing results by publisher "Home Academy" in All Categories

Benedictus de Spinoza (1632-1677) is de beroemdste filosoof van Nederland: hij behoort tot die kleine groep filosofen die gezichtsbepalend is geweest voor de geschiedenis van het westerse denken. Maar wie was Spinoza en wat heeft hij allemaal geschreven? Hoe verhoudt hij zich tot andere filosofen en hoe luidde de kritiek van zijn tijdgenoten? Wat betekende Spinoza voor de Nederlandse Republiek en voor de Europese verlichting?

Nederlands bekendste historicus Maarten van Rossem analyseert het ontstaan, het verloop en de gevolgen van het omvangrijkste gewapende conflict dat de wereld gekend heeft. In zijn vier uur durende hoorcollege neemt hij de luisteraar mee langs de belangrijkste beslismomenten die van doorslaggevende betekenis waren. Met kennis van de vele historische onderzoeken en met zijn unieke humor gaat hij verder dan de bekende feiten en biedt hij een totaalbeeld van dit grote conflict.

Sinds de snelle opkomst van Pim Fortuin in 2002 is de Nederlandse politiek veranderd. De politieke partijen lijken zich inmiddels te hebben hervonden. Niet door zich tegen het populisme te keren, maar eerder door het te erkennen. Wat is populisme? En is het echt zo nieuw of is het onlosmakelijk deel van de democratie?

Wat is onze plaats binnen de geschiedenis van de mensheid, van het leven op aarde, van onze planeet, het zonnestelsel en het gehele heelal? Waarom zouden we ons moeten interesseren voor deze geschiedenis op grote schaal, van de Big Bang tot het heden? In zijn college beantwoordt Maarten van Rossem deze en andere vragen en geeft hij een overzicht van ons alomvattende verleden.

In zijn hoorcollege reconstrueert Etienne Vermeersch het leven van Jezus van Nazareth volgens een historisch-kritische methode. Deze bestaat uit een kritische analyse van de beschikbare bronnen en hun culturele en historische context om zo te beargumenteren wat historisch is en wat niet. Algemeen wordt aangenomen dat Jezus van Nazareth een Joodse profeet was die leefde van ca. 5 v.C. tot ca. 30 n.C. Vanaf ongeveer 28 n.C. trad hij in Galilea en Judea naar buiten als profeet. Op bevel van de Romeinse prefect Pontius Pilatus werd hij in 30 (of 33) n.C. door Romeinse soldaten gekruisigd. Echter, er bestaan geen strikt historische bronnen over Jezus.

Drie koningen uit het Huis Oranje-Nassau regeerden tussen 1813 en 1890 over Nederland: Willem I (1813-1840), Willem II (1840-1849) en Willem III (1849-1890). Hun historische reputaties lopen uiteen. Willem I, als enige van de drie opgenomen in de Historische Canon van Nederland, geldt als een van de grondleggers van onze staat. De Koning-Koopman zou zijn onderdanen hebben opgestoten in de vaart der volkeren; het is wat veel eer. Willem II wordt herinnerd als de Held van Waterloo. In 1848 zou hij zijn conservatieve denkbeelden abrupt hebben ingeruild voor liberale overtuigingen.

De stad is een intrigerend fenomeen. Al duizenden jaren wordt er door mensen in gewoond en geleefd. Het is bovendien de plek bij uitstek waar wordt gehandeld, religie en cultuur wordt aangeboden en van waaruit wordt bestuurd. In deze collegereeks wordt een levendig overzicht gegeven van bijna 5000 jaar stadsgeschiedenis aan de hand van een aantal concrete steden in verschillende fasen van hun ontwikkeling. Ideaaltypen als de klassieke stad, de middeleeuwse stad, de barokstad en de moderne stad worden gekoppeld aan de lotgevallen van echte steden en aan de opvattingen en ambities van stedelingen en planologen van vlees en bloed...

In 1939 startten de Amerikanen in het geheim het Manhattan Project dat zou leiden tot de ontwikkeling van de atoombom en het gebruik ervan op Hiroshima en Nagasaki. Maarten van Rossem behandelt de geschiedenis van het ontstaan van het meest destructieve en gevreesde wapen. Een boeiend en multidisciplinair college over de atoombom en de nucleaire wapenwedloop die daar op volgde.

In "Amerika: een moderne geschiedenis" zet prof. dr. Maarten van Rossem op humoristische wijze de ontwikkeling van de VS in de laatste eeuw uiteen. In een lezing van zes hoofdstukken rijgt Van Rossem moeiteloos verschillende onderwerpen als de emancipatie van de zwarte burgerbevolking, de New Deal en de periode van de Koude Oorlog aaneen. Een boeiende reis door de geschiedenis van de enige overgebleven supermacht.

We realiseren het ons wellicht niet, maar wiskunde is overal. Suiker in een kop koffie, wolken in de lucht, de computer op je bureau en de lamp in je huiskamer. De schoonheid van een wiskundige formule kan voortkomen uit de eenvoud, symmetrie, elegantie of de uiting van een onwrikbare waarheid. Jean Paul Van Bendegem, Vlaanderens meest populaire professor, weet in zijn filosofisch opgezette hoorcollege die schoonheid van de wiskunde op een unieke manier over te dragen.

Meesterverteller Fik Meijer behandelt in deze lezing de geschiedenis van de Grieken en Romeinen aan de hand van enkele concrete probleemstellingen. Wat waren de oorzaken en gevolgen van de Griekse expansie? Waarom was juist de 'democratische' volksvergadering in het oude Athene zo imperialistisch. En hoe kan het dat de Romeinen zo machtig waren, terwijl hun oorlogsverklaringen altijd van een defensieve overweging uit ging? Meijer geeft in deze lezing meer dan een historische uiteenzetting van de Grieken en Romeinen. Hij weet een levendig beeld te schetsen van het leven in de klassieke oudheid.

Hoe ordent de mens zijn denken? Filosofen hebben in de loop van de geschiedenis veel nagedacht over deze vraag. Kunnen we iets opsteken van systematische analyse om onze eigen denkfouten en dwalingen te ondervangen? Voorbeelden van gerechtelijke dwalingen, zoals de veroordeling van Lucia de Berk tot levenslange gevangenisstraf in 2004 en 2007, laten zien hoe zelfs hoogopgeleide rechters en raadsheren vormen van cognitieve verblinding kunnen vertonen.

Dit hoorcollege is een wandeling met zevenmijlslaarzen door de geschiedenis van de wijsbegeerte en is bedoeld voor geïnteresseerden zonder veel wijsgerige achtergrondkennis. In dit college is ervoor gekozen uit te gaan van het werk van acht individuele filosofen. Kernpunten uit hun denken worden telkens één uur geschetst. Het doel van deze lezing is bij het publiek liefde op te wekken voor de immense ideeënrijkdom van de westerse wijsgerige traditie.

Wij hanteren voor onze planeet vaak de menselijke maat en niet de maat van de aarde zelf. De aarde heeft een eigen leven dat al vier en een half miljard jaar duurt. Alle natuurrampen hebben in het verleden al eens plaatsgevonden: een tweehonderd meter hogere en honderd meter lagere zeespiegel, een broeikasaarde met meer dan twintig keer zoveel CO2 in de atmosfeer en een twintig keer zo snelle zeespiegelstijging als nu. Voor de aarde is dat allemaal niets nieuws.

In dit hoorcollege geeft Maarten van Rossem zijn visie op de ontstaansgeschiedenis van het industriële westen. Hij verhaalt over de ontwikkelingen die de industriële revolutie in Engeland mogelijk maakten en waarom die juist in Engeland en niet in China plaatsvonden. Natuurwetenschappelijke ontdekkingen in de 17e eeuw en de behoefte om mijngangen droog te houden, leidden in Engeland rond 1700 tot de uitvinding van de eerste stoommachine.

Wetenschapsfilosofie houdt zich bezig met de aard, status en ontwikkeling van wetenschappelijke kennis. Vragen die hierbij aan de orde komen zijn: hoe kunnen we weten dat wetenschappelijke kennis betrouwbaar is? Waarom en in welke mate vertrouwen we op de resultaten van wetenschappelijk onderzoek? Waarin verschilt wetenschappelijke kennis en is er een typische wetenschappelijke methodologie?

Vladimir Lenin en Josef Stalin waren de eerste twee leiders van de Sovjet-Unie. Door de verschillen in achtergrond, opleiding en ideologische opvattingen, hebben zij hun eigen stempel gedrukt op de politieke, industriële, economische en sociologische ontwikkeling van Rusland en haar inwoners. Beiden hebben de industrialisatie van het overwegend agrarische Rusland versneld. Maar daarnaast kwamen miljoenen mensen om het leven tijdens de jaren van de Grote Zuivering onder Lenin en later onder het terreurbewind van Stalin.

Tyfoons in Zuidoost-Azië, bosbranden in Australië en ook de extremere weersomstandigheden in Nederland. Zijn het incidenten of toch de gevolgen van klimaatverandering? Het nieuwste klimaatrapport laat zien dat de invloed van de mens is waargenomen in de opwarming van de atmosfeer en de oceaan, in de wereldwijde zeespiegelstijging en in veranderingen in bepaalde klimaatextremen. Er moet dus iets gebeuren, maar waarom kreeg dit rapport in Nederland dan zo weinig aandacht?

De moderne mens is een paradoxaal wezen dat - hoe rationeel ook - bij de diepste levensbeslissingen liever op het gevoel dan op de rede terugvalt. Hij doorziet de natuur wetenschappelijk, maar laat zich even graag door haar overweldigen. Hij kan (bijna) alles, maar weet niet of hij ook alles mág. In deze collegeserie laat Ger Groot zien welke filosofische ideeën de mens gevormd hebben tot het wezen dat hij nu is. In veel muziekwerken resoneren filosofische gedachten mee die deze ontwikkeling illustreren.

Ruim vier eeuwen geleden zwermden Nederlandse schepen en hun bemanningen uit over de wereldzeeën. Ze voeren naar het noorden, over de Atlantische Oceaan naar het westen en rond Kaap Hoorn en voorbij Kaap de Goede Hoop naar Azië. Ze dreven handel, gingen de strijd aan met Europese concurrenten, onderwierpen goed- of kwaadschiks inheemse volken en stichtten nederzettingen en koloniën. Het vervoer van goederen en mensen via het water was in veel opzichten bepalend voor de ontwikkeling van scheepstypen, navigatiemiddelen en handelsnetwerken.